"μάρτης"

Νηστεία και στις 9 του Μάρτη, για να τιμήσουν τους Σαράντα Μάτυρες. Αντί γοργόπιτες έκαναν τηγανίτες από χυλό σε μέγεθος μικρής παλάμης και τις έψηναν με λάδι στο τηγάνι(τηγανίτες), έρχναν επάνω μπόλικο μέλι και τις μοίραζαν με τα πιάτα. Εκαναν επίσης και "σαραντακούλουρ΄κα", κλίκια των Σαράντα. Ήταν σαν τα γνωστά κουλουράκια σε σκχήμα κύκλου, η διπλά, σε σχήμα 8.
Άλλοτε τα έψηναν στο τηγάνι, όπως τις τηγανίτες και άλλοτε στο φούρνο. Τα περνούσαν τρία τρία σε κλωστή στριμμένη άσπρο κόκκινο, που την έλεγαν "μάρτη" και τα μοίραζαν στα παιδιά. Ελεγαν γι' αυτά: " Σαράντα να φας, σαράντα να πεις , σαράντα να δώσεις για την ψ' χή σ".
Από την ίδια κλωστή, τον "μάρτη" εκαναν κι από ένα βραχιολάκι στο χέρι κάθε παιδιού που το φορούσε όλο το Μάρτη, για να μην το μαυρίσει ο μαρτιάτικος ήλιος!
Στο τέλος του μήνα το έβγαζαν και το έκρυβαν στο χώμα η κάτωαπό μια πέτρα και περίμεναν τι δώρο θα τους φέρει η άλλη μέρα. Τη νύχτα πήγαιναν οι μεγάλοι και κάτι έβαζαν, ένα μικρό δωράκι, συνήθως μια αρμαθιά πολύχρωμα χάντρα, και την άλλη μέρα οι μικροί είχαν πανηγύρι. Η κρέμαζαν τον "μάρτη" στη ροδιά κι έλεγαν, σαν το ρόδι να γίνει το πρόσωπο τους.

Read more...

θυμόταν η γριά το τριήμερο

To πρώτο γεύμα που έτρωγαν οι γριές μετά το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας ήταν το "Ματσ", ένα σοφό παρασκεύασμα για το άδειο στομάχι και τον εξαντλημένο από την πείνα οργανισμό. Με ζύμη απο σιταρένιο αλεύρι άνοιγαν πλατιά και μεγάλα φύλλα, τα "φλουμάρια" και τα άπλωναν να στραγγίσσουν. Τα έκοβαν ύστερα σε ψιλά ψιλά κομματάκια με το χέρι και τα έβαζαν με νερό και μέλι, έκαναν δηλαδή ένα είδος μελόσουπας. Ζύμωναν επίση, μικρά σταρένια ψωμάκια, "γουργόπιτες", τα έκοβαν σε τέταρτα, τα άλειφαν με μέλι και τα μοίραζαν στην γειτονιά.
Γιατί την μελόπιτα την έλεγαν"ματσ", δεν υπάρχει άλλη εξήγηση, πλην ου πολυτεμαχισμού των "φλουμαριών" γιατί στην Ίμβρο, όταν λέγαμε οτι ένα πράγμα έγινε πολλά μικρά κομματάκια, λέγαμε: "έγινε μάτσια"
Από την τριήμερη αυτή νηστεία που κρατούσαν οι γριές, τρεις ολόκληρες μέρες, βγήκε ο λόγος "θυμόταν η γριά το τριήμερο", γιατί μια τριήμερη "απεργία πείνας" κι αν δεν έχει μέσα της το στοιχείο της διαμαρτυρίας, είναι οπωσδήποτε μια οδυνηρή εμπειρία, που δεν ξεχνιέται εύκολα. Γι' αυτό αν κάποιος επιχειρούσε να κάνει κάτι, για το οποίο άλλοτε μετάνοιωσε έλεγαν: "θυμόταν η γριά το τριήμερο"!

Read more...

Καθαρά Δευτέρα

Την Καθαρή Δευτέρα, πρώτη μέρα της μεγάλης Σαρακοστής, όσα σκεύη και δοχεία χρησιμοποίησηαν τις Απόκριες, τα έπλυναν με "αλ'σιά" (αλυσίβα), που την έκαναν με στάχτη, για να είναι ο καθαρισμός τέλειος, ούτε μυρωδιά πασχαλιάτικου φαγητού.
Κάθε Σαρακοστή δεν ήταν απλά μια χρονική περίοδος που προηγείτο ενός σημαντικού θρησκευτικού γεγονότος, όπως η Μεγάλη Σαρακοστή, το Πάσχα, το Σαρανταήμερο, τα Χριστούγεννα κι ο Δεκαπενταύγουστος της Παναγίας, αλλά ήταν ένας κύκλος ημερών, μέσα στον οποίο η ζωή κυλούσε με έναν άλλο ρυθμό διαφορετικό από τον άλλο χρόνο με κυριαρχο στοιχείο τη νηστεία. Σαρακοστή και νηστεία ήταν ταυτόσημα και η νηστεία ήταν ουσία ζωής και όχι τύπος.
Θυμάμαι τα χρόνια της γιαγιάς, πως τηρούσαν την νηστεία που σήμερα αν και δεν είναι μακρινή εποχή εκείνη, να μας φαίνεται απίστευτο.
Πολλοί μάλιστα, ηλικιωμένοι και γυναίκες, δεν έτρωγαν κρέας και ψάρι όλη τη Σαρακοστή, και κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, όχι μόνο καμιά ζωοτροφή αναίμακτη, γάλα, τυρί, βούτυρο, αυγά και άλλα, όμως ούτε λάδι έτρωγαν.
Πολλές γριές, τις τρεις πρώτες μέρες της Μεγάλης Σρακοστής, Καθαρά Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη, δεν έβαζαν στο στόμα τους ούτε ψωμί. Κρατούσαν το λεγόμενο "τριήμερο".

Συνεχίζεται...

Read more...

Αλλες φιγούρες αποκριάτικες

Άλλη φιγουρα ήταν ένας ζευγολάτης με δύο παλικάρια στο ζυγο για βόδια, που σέρνουν το ξύλινο αλέτρι, ορφώνει τους δρόμους και τις αυλές, κι ένας από πίσω με ένα σακί ρίχνει σπόρο. Οι δυο αυτές φιγούρες, οι τόσο απλές και ανθρώπινες, νομίζω πως δεν είναι τυχαίες εφευρέσεις. Θαρρώ πως έχουν κάποιο βαθύτερο νόημα, πως συμβολίζουν δηλαδή τον ερχομό του ανθρώπου στον κόσμο και τον αγώνα του για την επιβίωση του.

Μια άλλη διασκεδαστική φιγούρα ήταν η "Καμήλα". Οι δυο που ήταν κάτω από τον μανδύα, μια λινάτσα ή ένα σεντόνι, έτσι καθώς περπατούν στα τυφλά, δεν μπορούν να συντονίσουν την πορεία του, σκαμπανεβάζουν μπρος πίσω και μοιάζει σαν να έχει πεισμώσει η Καμήλα και δεν πάει, κι ο καμηλιέρης βγάζει την σκούφια του και τη δαγκώνει κι όλοι σκάζουν στα γέλια.

Τσιγγάνες με παρδαλά ρούχα πουλούν καλάθια και σιδερικά, που φτιάχνουν οι τσιγγάνοι, τσάπες, σκάρες, πυροστιές, και μασιές, βλέπουν και τιςμοίρες και λεν στον καθένα τα...κακά της μοίρας του!

Αυτά και άλλα πολλά, αυτοσχέδια η που ήταν έμπνευση της στιγμής...και γινόταν χαλασμός!

Συνεχίζεται...

Read more...

"Tράγοι" και "Αρκούδες"

Η μεγάλη φιέστα ήταν οι "Τράγοι" και οι "Αρκούδες".
Τα πρώτα παλικάρια ντύνονταν με δέρματα τράγων και σκόυφια μαλλιαρή από το ίδιο δέρμα. Έβαφαν το πρόσωπο και τα χέρια με μουντζούρα λιωμένη στην "λίγδα" ( χοιρινό λίπος) και μόνο τα μάτια και τα δόντια τους άσπριζαν. Στην μέση της έδεναν πολλά κουδούνια και καθώς έτρεχαν δονούσαν την ατμόσφαιρα και προκαλούσαν πανδαιμόνιο. Κάθε τράγος συνοδευόταν από έναν"τραγάρη" η "Αρκουδιάρη". Είχε δεμένο τον τον Τράγο από τη μέση με μακρύ σχοινί. Ολόμαυρος κι αυτός μ' ένα γιλέκο ως τα γόνατα από τραγίσιο δέρμα. Στο χέρι του κρατούσε ένα ραβδί, για να επαναφέρει στον ίσιο δρόμο τον Τράγο, όταν το παράκανε.
Ο Τράγος ορμούσε ακάθεκτος στα μπουλούκια των μεταμφιεσμένων και οι γυναίκες έβρισκαν κυριολεκτικά τον μπελά τους! Τότε επενέβαινε ο σύντροφος με το ραβδί, για να τον επαναφέρει...στην τάξη!
Γυναίκες ντυμένες άνδρες ασκούσαν επιδεικτικά τον ρόλο του αρσενικού πάνω στις άλλες γυναίκες, οι οποίες μη ξέροντας ποιος κρύβεται κάτω από το σκεπασμένο πρόσωπο δαιμονίζονταν και αμύνονταν...καλού κακού.
********
Η μαμή και η έγκυος ήταν άλλη φιγούρα. Η μαμή προσπαθούσε να ξεγεννήσει τη γυναίκα, αλλά ο τοκετός ήταν δύσκολος. Η μάνα βογγούσε και ξεφώνιζε, η μαμή τραβούσε τα μαλλιά της. Κάποτε γεννιόταν το μωρό, ένα μαξιλάρι φασκιωμένο. Το σήκωνε ψηλά η μαμή, αυτό τσίριζε κι εκείνη το χόρευε και του τραγουδούσε!

Συνεχίζεται...

Read more...

Οι Απόκριες

Οι Αποκριές ήταν μια ευκαιρία για γλέντι και ξεφάντωμα. Φαγοπότι,τραγούδια, χορούς. Κάθε σπίτι εφοδιαζόταν με άφθονο κρέας, συνήθως ένα σφαχτό ολόκληρο, και πίτες, πολλές πίτες: κρεατόπιτες, τραχανοόπιτες, τυρόπιτες, ολοκυθόπιτες, και ζεματιστές. Το ¨μαντί" ειδική ιμβριώτικη σπεσιαλιτέ κρεατόπιτα σε μπουκιές, ήταν "μπουκιά και συγχώριο" που λένε.
Το τραπέζι δεν σηκωνόταν όλη μέρα, "οσοι πιστοί...". Εμπαιναν οι παρέες, έτρωγαν, έπιναν και όταν το σπίτι γέμιζε, έφευγαν οι πρώτοι, για να δώσουν την θέση τους στους καινούργιους. Το κρασί με το λαγήνι δίπλα στο τραπέζι, κερνούσαν με την κούπα η το κανάτι. Το σύνθημα ήταν : "Ασπρο πάτο" και όποιος δεν το έπινε, όσο περίσσευε από την κερασιά, το λουζόταν. Νερό δεν έπιναν, "όποιος πίνει νερό κάνει ψείρες(!") έλεγαν. Η ατμόσφαιρα ήταν κορεσμένη από οινόπνευμα κι έφτανε μια σπίθα ν΄ανάψει φωτιά και να "καεί το πελκούδι".
Οι μεταμφιεσμένοι, μουτζούνες" η "μπούλες" όργωναν τα χωριά. Λογιώ λογιώ ρούχα παρδαλά, ρούχα του παππού και της γιαγιάς, χρόνια ξεχασμένα στα μπαγούλα, έβγαιναν και μαζί οι λησμονημένοι πρόγονοι έπαιρναν μέρος σε τούτη την τρελή γιορτή και ξαναζούσαν μαζί μας.
Οι μεγάλη φιέστα ήταν οι "Τράγοι" η "οι Αρκούδες".

Συνεχίζεται.....

Read more...

Αγέρας του Γενάρη από την Ίμβρο!

Ιμβριώτικος αγέρας του Γενάρη πήρε να φυσάει στο "σπιτικό" μου. Πριν μια εβδομάδα μια φίλη ήταν εκεί και μου έφερε τα δώρα της πατρίδας. Μια γεύση να περάσω και σε σας αγαπητοί επισκέπτες, μια γεύση. Αφήνω για μένα τις θύμησες.

Read more...

κατα λάθος ελληνική...

Δεν πειράζει! Έτσι είναι τα όνειρα, κρατάνε λίγο, σου φανερώνουν πως έπρεπε να είναι τα πράγματα, πως είναι η ευτυχία και ύστερα σε αφήνουν με εκείνη την ιδιαίτερη γεύση στην ψυχή, που ώρες ώρες σε μελαγχολεί.

Διάβασα στο Βήμα την ακόλουθη είδηση, και χάρηκα...χάρηκα...φαντάστηκα πως ήταν αλήθεια...

Χαρίζει τη νήσο Ιμβρο στην Ελλάδα ο κεντρικός χάρτης του ευρωπαϊκού τουριστικού κόμβου visiteurope.com που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τουρισμού και έχει ως στόχο την προβολή και ανάπτυξη του τουρισμού στην Ευρώπη. Φυσικά δεν είναι ούτε αποτέλεσμα της δράσης κάποιου περίεργου δακτύλου ούτε περίπτωση διαδικτυακής προβοκάτσιας... Απλώς πρόκειται περί λάθους στον χρωματισμό του χάρτη. Λάθους που θα μπορούσε να έχει συμβεί και σε άλλες περιοχές, χαρίζοντας λ.χ. τη Λήμνο, τη Σάμο ή τη Ρόδο στην Τουρκία... Σημασία έχει ότι αυτό το λάθος δεν εντοπίστηκε νωρίς, στα προσχέδια του χάρτη, αλλά διατηρήθηκε και δημοσιοποιήθηκε λόγω του ελλιπούς ελέγχου όχι μόνο από τους υπευθύνους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τουρισμού αλλά και από τους εντόπιους αρμοδίους του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, ο οποίος είναι μέλος της και στον δικτυακό τόπο του οποίου παραπέμπει ο εσφαλμένος χάρτης.

Δεν είναι ύπέροχο;; Οχι, δεν είναι;;;

Σήμερα είμαι με την άλλη, την ξεχωριστή κατάσταση, όπου το όνειρο έχει τελειώσει, και ζεις (!) ξανά, αλλού και όχι στο σπιτικό σου...

Read more...

ταξιδι μέχρι τον Βόσπορο

Σήμερα η καρδιά έχει ανάγκη από ταξίδι.
Είναι φορές που βαλαντώνει και θέλει να πετάξει.
Μέχρι τον Βόσπορο..

Read more...

Παπαντί καπαντί

Όλο το Δωδεκαήμερο, που λέγεται και "Χ'στόσκουλα", δεν υπήρχε καθημερινή και σκόλη. Ήταν ένα συνεχές πανηγύρι. Το κρασί το έφερναν με το λαγήνι από το κατώγι στις "τάβλες" (=τραπεζώματα). Οι παρέες, μικρές και μεγάλες, συνέχιζαν τις επισκέψεις από σπίτι σε σπίτι, μέρα και νύχτα. Τα όργανα έπαιζαν στις γειτονιές, στις αυλές, στα σπίτια, στα καφενεία, στους δρόμους. Παντού χοροί καιτραγούδια, παντού χαρά και κέφι ατελείωτο.
Θα μπορούσε εδώ να παρατηρήσει κανείς, πως στο χαρακτήρα και στην συμπεριφορά των Ιμβρίων υπάρχει κάποια αντινομία: από τη μιά βαθιά πίστη και προσήλωση στα θεία κι από τηνάλλη πηγαία διάθεση γιαγλέντι και ξεφάντωμα που καμιά φορά γινόταν παραλήρημα, ποτέ όμως χυδαίο και εγκληματικό.
Και όμως η σύζευξη των δυο φαινομενικά αντίθετων πόλων είναι απόλυτα φυσιολογική, όπως η ταύτιση σε πολλά σημεία εκδηλώσεων του αρχαίου κόσμου με το σύγχρονο, όπως η σχέση πατέρα και γιού, του Δία και του Διόνυσου.
Έτσι τέλειωναν οι γιορτές του Δωδεκαημέρου, αλλά τα πανηγύρια συνεχίζονταν όλο το Δεκέμβρη και το Γενάρη, που έχουν μια ολόκληρη αλυσίδα γιορταστικές μέρες κι έκλειναν με αποκορύφωμα τις γιορτές του Αι Τρυφου, του προστάτη των αγροτών, και της Υπαπαντής. "Παπαντή, καπαντί", έλεγαν, η Υπαπαντή τα έκλεισε κι άρχιζε με τον ερχομό της άνοιξης η δουλειά για τον καινούργιο χρόνο.

Read more...