Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010

"Tράγοι" και "Αρκούδες"


Η μεγάλη φιέστα ήταν οι "Τράγοι" και οι "Αρκούδες".
Τα πρώτα παλικάρια ντύνονταν με δέρματα τράγων και σκόυφια μαλλιαρή από το ίδιο δέρμα. Έβαφαν το πρόσωπο και τα χέρια με μουντζούρα λιωμένη στην "λίγδα" ( χοιρινό λίπος) και μόνο τα μάτια και τα δόντια τους άσπριζαν. Στην μέση της έδεναν πολλά κουδούνια και καθώς έτρεχαν δονούσαν την ατμόσφαιρα και προκαλούσαν πανδαιμόνιο. Κάθε τράγος συνοδευόταν από έναν"τραγάρη" η "Αρκουδιάρη". Είχε δεμένο τον τον Τράγο από τη μέση με μακρύ σχοινί. Ολόμαυρος κι αυτός μ' ένα γιλέκο ως τα γόνατα από τραγίσιο δέρμα. Στο χέρι του κρατούσε ένα ραβδί, για να επαναφέρει στον ίσιο δρόμο τον Τράγο, όταν το παράκανε.
Ο Τράγος ορμούσε ακάθεκτος στα μπουλούκια των μεταμφιεσμένων και οι γυναίκες έβρισκαν κυριολεκτικά τον μπελά τους! Τότε επενέβαινε ο σύντροφος με το ραβδί, για να τον επαναφέρει...στην τάξη!
Γυναίκες ντυμένες άνδρες ασκούσαν επιδεικτικά τον ρόλο του αρσενικού πάνω στις άλλες γυναίκες, οι οποίες μη ξέροντας ποιος κρύβεται κάτω από το σκεπασμένο πρόσωπο δαιμονίζονταν και αμύνονταν...καλού κακού.
********
Η μαμή και η έγκυος ήταν άλλη φιγούρα. Η μαμή προσπαθούσε να ξεγεννήσει τη γυναίκα, αλλά ο τοκετός ήταν δύσκολος. Η μάνα βογγούσε και ξεφώνιζε, η μαμή τραβούσε τα μαλλιά της. Κάποτε γεννιόταν το μωρό, ένα μαξιλάρι φασκιωμένο. Το σήκωνε ψηλά η μαμή, αυτό τσίριζε κι εκείνη το χόρευε και του τραγουδούσε!

Συνεχίζεται...

Read more...

Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2010

Οι Απόκριες


Οι Αποκριές ήταν μια ευκαιρία για γλέντι και ξεφάντωμα. Φαγοπότι,τραγούδια, χορούς. Κάθε σπίτι εφοδιαζόταν με άφθονο κρέας, συνήθως ένα σφαχτό ολόκληρο, και πίτες, πολλές πίτες: κρεατόπιτες, τραχανοόπιτες, τυρόπιτες, ολοκυθόπιτες, και ζεματιστές. Το ¨μαντί" ειδική ιμβριώτικη σπεσιαλιτέ κρεατόπιτα σε μπουκιές, ήταν "μπουκιά και συγχώριο" που λένε.
Το τραπέζι δεν σηκωνόταν όλη μέρα, "οσοι πιστοί...". Εμπαιναν οι παρέες, έτρωγαν, έπιναν και όταν το σπίτι γέμιζε, έφευγαν οι πρώτοι, για να δώσουν την θέση τους στους καινούργιους. Το κρασί με το λαγήνι δίπλα στο τραπέζι, κερνούσαν με την κούπα η το κανάτι. Το σύνθημα ήταν : "Ασπρο πάτο" και όποιος δεν το έπινε, όσο περίσσευε από την κερασιά, το λουζόταν. Νερό δεν έπιναν, "όποιος πίνει νερό κάνει ψείρες(!") έλεγαν. Η ατμόσφαιρα ήταν κορεσμένη από οινόπνευμα κι έφτανε μια σπίθα ν΄ανάψει φωτιά και να "καεί το πελκούδι".
Οι μεταμφιεσμένοι, μουτζούνες" η "μπούλες" όργωναν τα χωριά. Λογιώ λογιώ ρούχα παρδαλά, ρούχα του παππού και της γιαγιάς, χρόνια ξεχασμένα στα μπαγούλα, έβγαιναν και μαζί οι λησμονημένοι πρόγονοι έπαιρναν μέρος σε τούτη την τρελή γιορτή και ξαναζούσαν μαζί μας.
Οι μεγάλη φιέστα ήταν οι "Τράγοι" η "οι Αρκούδες".

Συνεχίζεται.....

Read more...

Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2010

Αγέρας του Γενάρη από την Ίμβρο!



1.jpg



3.jpg


Ιμβριώτικος αγέρας του Γενάρη πήρε να φυσάει στο "σπιτικό" μου. Πριν μια εβδομάδα μια φίλη ήταν εκεί και μου έφερε τα δώρα της πατρίδας. Μια γεύση να περάσω και σε σας αγαπητοί επισκέπτες, μια γεύση. Αφήνω για μένα τις θύμησες.

Read more...

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2010

κατα λάθος ελληνική...

Δεν πειράζει! Έτσι είναι τα όνειρα, κρατάνε λίγο, σου φανερώνουν πως έπρεπε να είναι τα πράγματα, πως είναι η ευτυχία και ύστερα σε αφήνουν με εκείνη την ιδιαίτερη γεύση στην ψυχή, που ώρες ώρες σε μελαγχολεί.

Διάβασα στο Βήμα την ακόλουθη είδηση, και χάρηκα...χάρηκα...φαντάστηκα πως ήταν αλήθεια...

Χαρίζει τη νήσο Ιμβρο στην Ελλάδα ο κεντρικός χάρτης του ευρωπαϊκού τουριστικού κόμβου visiteurope.com που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τουρισμού και έχει ως στόχο την προβολή και ανάπτυξη του τουρισμού στην Ευρώπη. Φυσικά δεν είναι ούτε αποτέλεσμα της δράσης κάποιου περίεργου δακτύλου ούτε περίπτωση διαδικτυακής προβοκάτσιας... Απλώς πρόκειται περί λάθους στον χρωματισμό του χάρτη. Λάθους που θα μπορούσε να έχει συμβεί και σε άλλες περιοχές, χαρίζοντας λ.χ. τη Λήμνο, τη Σάμο ή τη Ρόδο στην Τουρκία... Σημασία έχει ότι αυτό το λάθος δεν εντοπίστηκε νωρίς, στα προσχέδια του χάρτη, αλλά διατηρήθηκε και δημοσιοποιήθηκε λόγω του ελλιπούς ελέγχου όχι μόνο από τους υπευθύνους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τουρισμού αλλά και από τους εντόπιους αρμοδίους του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, ο οποίος είναι μέλος της και στον δικτυακό τόπο του οποίου παραπέμπει ο εσφαλμένος χάρτης.

Δεν είναι ύπέροχο;; Οχι, δεν είναι;;;

Σήμερα είμαι με την άλλη, την ξεχωριστή κατάσταση, όπου το όνειρο έχει τελειώσει, και ζεις (!) ξανά, αλλού και όχι στο σπιτικό σου...

Read more...

Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2010

ταξιδι μέχρι τον Βόσπορο

Σήμερα η καρδιά έχει ανάγκη από ταξίδι.
Είναι φορές που βαλαντώνει και θέλει να πετάξει.
Μέχρι τον Βόσπορο..

Read more...

Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2010

Παπαντί καπαντί


Όλο το Δωδεκαήμερο, που λέγεται και "Χ'στόσκουλα", δεν υπήρχε καθημερινή και σκόλη. Ήταν ένα συνεχές πανηγύρι. Το κρασί το έφερναν με το λαγήνι από το κατώγι στις "τάβλες" (=τραπεζώματα). Οι παρέες, μικρές και μεγάλες, συνέχιζαν τις επισκέψεις από σπίτι σε σπίτι, μέρα και νύχτα. Τα όργανα έπαιζαν στις γειτονιές, στις αυλές, στα σπίτια, στα καφενεία, στους δρόμους. Παντού χοροί καιτραγούδια, παντού χαρά και κέφι ατελείωτο.
Θα μπορούσε εδώ να παρατηρήσει κανείς, πως στο χαρακτήρα και στην συμπεριφορά των Ιμβρίων υπάρχει κάποια αντινομία: από τη μιά βαθιά πίστη και προσήλωση στα θεία κι από τηνάλλη πηγαία διάθεση γιαγλέντι και ξεφάντωμα που καμιά φορά γινόταν παραλήρημα, ποτέ όμως χυδαίο και εγκληματικό.
Και όμως η σύζευξη των δυο φαινομενικά αντίθετων πόλων είναι απόλυτα φυσιολογική, όπως η ταύτιση σε πολλά σημεία εκδηλώσεων του αρχαίου κόσμου με το σύγχρονο, όπως η σχέση πατέρα και γιού, του Δία και του Διόνυσου.
Έτσι τέλειωναν οι γιορτές του Δωδεκαημέρου, αλλά τα πανηγύρια συνεχίζονταν όλο το Δεκέμβρη και το Γενάρη, που έχουν μια ολόκληρη αλυσίδα γιορταστικές μέρες κι έκλειναν με αποκορύφωμα τις γιορτές του Αι Τρυφου, του προστάτη των αγροτών, και της Υπαπαντής. "Παπαντή, καπαντί", έλεγαν, η Υπαπαντή τα έκλεισε κι άρχιζε με τον ερχομό της άνοιξης η δουλειά για τον καινούργιο χρόνο.

Read more...

Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2010

Ανήμερα τα Φώτα



Ανήμερα τα Φώτα, μετά τη λειτουργία, ο Μεγάλος αγιασμός. Η τελετή του αγιασμού γινόταν στις βρύσες και μόνο στο Κάστρο που ήταν το λιμάνι του νησιού, έριχναν τον Σταυρό στην θάλασσα. Τα θαλασσολυκόπουλα έπεφταν στα παγωμένα νερά να τον πιάσουνε. Ο παπας πετούσε ο σταυρό στην θάλασσα λεύτερα και με όση δύναμη είχε και το "ψάρεμα" δεν ήταν δουλειά του καθενός γι' αυτό όσοι είχαν το κουράγιο να κάνουνε το παγωμένο βάφτισμα μοιράζονταν εξίσου με αυτόν που τον ανέβαζε καιτην τιμή και την περηφάνεια και τα χρήματα. Γιατί η παρέα μετα την τελετή έβαζε το Σταυρό σε έναν δίσκο και τον περιέφερε σε όλο το νησί και καθένας που τον χαιρετούσε έδινε ένα γερό μπαξίσι στα άφοβα παιδιά. Αυτά γίνονταν στο Κάστρο.
Στα άλλα χωριά η πομπή με τον κλήρο, τα εξαπτέριγα και την εικόνα της Βάφτισης μπροστά, ξεκινούσε από την εκκλησία για μια βρύση σκεπαστή. Πίσω ακολουθούσε όλος ο λαός. Ένας κόσμος χαρούμενος και γελαστός, ένας κόσμος ξέγνοιαστος και αισιόδοξος.
Σήμερα ήταν ανοιχτά τα ουράνια, όλοι είχαν ξαστερο το νου και τις πόρτες της καρδιάς ανοιχτές. Δεν είχανε τίποτα να κρύψουνε από το Θεό και ήθελαν να είναι ανοιχτός ο δρόμος, έτσι που όλες οι ευχές και οι λαχτάρες τους να φτάσουν λέφτερες και να προλάβουν ανοιχτές τις Πύλες του Ουρανού!
Για τους απλούς νησιώτες του ξωμάχους και τους θαλασσοδαρμένους δεν ήταν ένα τυπικό χρέος αυτό, δεν ήταν μια πορεία, μια τελετή, αλλά συμμετοχή σε μια μυσταγωγία. Τα Φώτα φωτίζονται τα νερά, λέν οι θαλασσινοί, αρχίζει η προσδοκία για καλές και γαλήνιες μέρες, που είναι απαραίτητες για την δουλειά στην θάλασσα. Μα και για τους στεριανούς τα Φώτα είναι μέρα με σημασία. Από το τι καιρό θα κάνει τη μέρα αυτή, θα εξαρτηθεί η καλοχρονιά η όχι. Αν θα έχει καλή σοδειά και αν η συγκομιδή τωνκαρπών θα είναι καθαρή, που θα πει πως η απόδοση τους δεν θα είναι μειωμένη.

Σήμερα είναι ο Φωτός π' αγιάζουνε τον κόσμο
καιοι παπάδες περπατούν με το σταυρό στο χέρι
και μπαίνουν μες τα σπίτια μας και λεντον Ιορδάνη,
βοήθεια να έχουμε τον μέγα Ιωάννη.
Φέρτε πανέρια κάστανα, πανέρα λεφτοκάρυα,
φέρτε και το γλυκό κρασί να πιουν τα παλικάρια.
Αν έχεις γρόσια δίνετα, φλουριά μην τα λυπάσαι,
να τάχεις στον Παράδεισο σεντόνια να κοιμάσαι.

Read more...

Τα Φώτα


Τρίτη κατα σειρά μεγάλη γιορτή του Δωδεκαημέρου είναι "του Φουτώ", τα Φώτα.
Παραμονή, πάλι στο προσκήνιο οι Καλικάντζαροι. Την παραμονή των Χριστουγέννων, όπως είπαμε, οι νοικοκυρές σκορπούσαν τη στάχτη γύρω στο σπίτι, για να κάμουν φράχτη, όμως οι αφορισμένοι πάντα έβρισκαν τον τρόπο να τρυπώσουν. Κονάκιαζαν μέσα στην "μπατζιά" (=την καπνοδόχο) του τζακιού όλο το Δωδεκαήμερο και ευφραίνονταν με τιςμυρωδιές που έβγαιναν από το κρέας που φήνονταν στα κάρβουνα της "γωνιάς"(=τζακιού). Λιγούρηδες όπως είναι καμιά φορά έκαναν απόπειρα να πλησιάσουν την σκάρα και να δοκιμάσουν κι αυτοί, αλλά φοβούνταν τοναναμμένο δαυλό μη τους καψαλιάσει, μα δεν τα βάζαν κάτω. Ανεβοκατέβαιναν ανήσυχοι μέσα στην μπατζιά, να βρουν ευκαιρία να τσιμπήσουν κι όταν δεν τα κατάφερναν γίνονταν προκλητικοί και θρασείς.

Άλλοτε παρακαλούσαν κι έλεγαν:
Για πίτα, για λουκάνικο,
γι' απ' την πλευρή κομμάτα
κι από την σφίδα που άνοιξες
κι μας καμιά κανάτα.

Και άλλοτε απειλούσαν:
Δο' μι νήμα, δο μι ξύλα,
μη σε μπήξω στη λανάρα
και σε πάγω στο γιαλό
και σε φαν' τα μάυρα ψάρια
και το αρμυρό νερό.

Αλλά κάποτε πρέπει να φύγουν, να γυρίσουν στον δικό τους κόσμο. Την παραμονή των Φώτων το κονάκι τους, το τζάκι, θα πάρει φωτιά. Καλά καλά πριν ξημερώσει, απ' όλα τα τζάκια έβγαιναν πελώριες φλόγες κόκκινες και ύστερα μαύρος καπνός. Οι νοικοκυρές έβαζαν φωτιά, για να κάψουν την καπνιά που μαζεύτηκε όλο τοχρόνο, και οι Καλικάτζαροι "φωτιά στα¨μπατζάκια τους" που λένε. Μπροστά στον κίνδυνο, πηδουν από τις καπνοδόχες κι όπου φύγει φύγει. Μόνο, ώρα κακιά και τούτη για τους κυνηγημένους από την φωτιά! Άλλος οχτρός και τούτος πιο φοβερός από τον αναμμένο δαυό και τη φωτιά:Ο παπάς! Αυτή την ώρα βγαίνει ν' αγιάσει τα σπίτια. Πανικός στο ασκέρι των Καλικατζάρων.
Αλλά, σαν σου έρθει ένα καλό, περίμενε κι άλλο. Ύστερα από τη φωτιά και τον παπά, ο πετεινός! Η φωνή του την αυγή που προμυνά τον ερχομό του ήλιου, συνεγείρει όλα τα δαιμόνια και τα τελώνια και όλους τους εξωαποδώ της νύχτας, να γίνουν άφαντοι και να αφήσουν ήσυχους τους ανθρώπους.

Συνεχίζεται....

Read more...

Παρασκευή 1 Ιανουαρίου 2010

το αμίλητο νερό


Την αυγή, πριν καλά καλά ξημερώσει, άδειαζαν τις λαγήνες - δεν έπιναν το νερό της προηγούμενης... χρονιάς - και πήγαιναν στην βρύση οι κοπέλες να πάρουν το αμίλητο νερό. Πριν γεμίσουν, έριχναν μια πέτρα στη γούρνα. ΄Ηταν το ποδαρικό. Το ποδαρικό ήταν μια συμβολική πράξη, που εξέφραζε μια ευχή, κι αυτό για τη βρύση σήμαινε να τρέχει πάντα, να μην στερέψει ποτέ. Γύριζαν οι γυναίκες με γεμάτο λαγήνι, δίχως να μιλήσουν σε άνθρωπο, αν τύχαινε να συναντήσουν στον δρόμο τους. Αν στον δρόμο ήταν και κανένα συγγενικό η φιλικό σπίτι, έριχναν λίγο από το αμίλητο νερό στο κατώφλι τους, άνοιγαν την πόρτα τους, πετούσαν μέσα μια πέτρα και έφευγαν αμίλητες όπως ήρθαν. Τους έκαναν δηλαδή το ποδαρικό, ναναι η ζωή σαν το νερό της πηγής και η γεροσύνη τους σαν την πέτρα. Στο σπίτι τους έκαναν το ίδιο και τέτε μοναχά μιλούσαν:

Κ α λ ή χ ρ ο ν ι ά!

Ποδαρικό στο σπίτι του έκανε και ο νοικοκύρης, μόνο που αυτός έφερνε μια πέτρα από τον ποταμό σκεπασμένη με βρύα, ναναι αφθονα τα αγαθά στο σπίτι του σαν την βρυασμένη πέτρα. Και ηοικοδέσποινα ξεκρέμαζε από το "διατόνι" ( ένα ξύλινο δοκάρι) ένα ρόδι, το χτυπούσε με δύναμη στο πάτωμα. Το ρόδι έσκαζε και το σπίτι γέμιζε...ρουμπίνια, κι εύχονταν έτσι ναναι γεμάτο το σπίτι όλο το χρόνο.

Read more...